Emlak Terimleri
ADA: Çevresi kamuya ait cadde, sokak, yol, kanal, ark, dere,
göl, deniz gibi doğal ve yapay sınırlarla, kadastro çalışma alanı sınırı ile
veya Devlet Demir Yolları arazisi ile çevrili parseller topluluğuna kadastro
adası denir.
AKİT: Tarafların karşılıklı beyanların alındığı resmi senet
tanzimine tabi işlemine denir.
ALTYAPI: Su, elektrik, kanalizasyon, yol gibi tesislerin
tümüne verilen ad.
ANAHTAR TESLİM: Bir yapının tüm gereç ve işçiliğinin
yüklenici tarafından karşılanıp, bütünüyle bitirilmiş olarak mal sahibine teslim
edilmesini öngören sözleşme şekli.
ANTRE: Bir binanın veya apartman dairesinin ilk girilen
bölümü, giriş.
AKAR: Kiraya verilerek gelir sağlayan mülk.
ALTYAPI: Mesken, iş veya diğer amaçlı kullanılan bina ve
bölgeleri destekleyen kanalizasyon, yol, elektrik, su, gaz, telekomünikasyon ve
arıtımdan oluşan yapı bütünüdür.
ARSA: Belediye ve mücavir alan sınırları veya köy yerleşik alanlarında yapılan
planlarla iskân (yapılaşma) sahası olarak ayrılmış yerlerde bulunan arazi
parçalarına arsa denir.
AYNİ HAKLAR: Kişilerin eşya üzerinde doğrudan doğruya
hâkimiyetini sağlayan ve bu nedenle herkese karşı ileri sürülebilen haklardır.
ARAZİ: Sınırları yeterli vasıtalarla belirlenmiş, yatay ve
düşey sınırları bulunan zemin parçasıdır.
BAĞIMSIZ BÖLÜM: Bir yapının Kat Mülkiyeti Yasası hükümlerine
göre bağımsız mülkiyete konu olan bölümlerden her biri.
BAHÇEKENT: Sağlık ve konfor koşullarına uygun bir yaşam
sağlamak amacıyla tasarlanmış, tarıma ayrılmış bir toprak parçasıyla çevrili
uydu kent.
BALKON: Bir binanın üst katlarından dışarıya doğru çıkmış,
önü ve yanları korkulukla çevrili yer.
BEYAN: Üçüncü kişileri aydınlatmak, bilgilendirmek ve
özellikle uyarmak amacıyla tapu kütüğündeki özel sütununa işlenen taşınmazın
hukuki durum ve akıbetini gösteren belirtmelerdir.
BANLİYÖ: Büyük bir kentin yakın çevresinde bulunan yerleşim
birimi.
CEBRİ İCRA: Yerine getirilmeyen veya ödenmeyen bir borcun
icra müdürlüğü aracılığı ile tahsili.
CEBRİ SATIŞ: Üzerinde haciz veya ipotek kaydı bulunan
borçluya ait taşınmaz malın borcu tahsil amacıyla icra müdürlüğü veya alacaklı
kamu idaresi kanalıyla satılarak, ihale alıcısı adına tescili işlemidir.
CEPHE: Bir binanın yüzlerinden her biri, özellikle ön yüz.
CİNS TASHİHİ: Tapu kütüğünde kayıtlı bir taşınmazı
niteliğinin değiştirerek, bir başka nitelikteki tapu kütüğünde tescil edilmesine
denir.
CİNS DEĞİŞİKLİĞİ: Bir taşınmazın cinsinin yapısız iken
yapılı veya yapılı iken yapısız hale, bağ, bahçe ve benzeri iken arsa ve arazi,
arsa ve arazi veya yapılı iken bağ, bahçe ve benzeri duruma dönüştürmek için
paftasında ve tapu sicilinde yapılan işlemdir.
DAİRE: Yapılarda aynı çatı altında birden fazla yapılan
bölümlerden her birine denir.
DEVRE MÜLK: Belirli devrelerde kişilerce kullanılarak
belirli zaman içinde diğer halk sahiplerine devredilen mekâna denir.
DÖNÜM: Eni ve boyu kırkar arşın olan eski bir yer ölçüsü,
yaklaşık 1000 m2.
DUBLEKS: İki katlı, ikinci katına içten merdivenle çıkılan
konut.
EKSPERTİZ: Bir arsaya veya yapıya belli ölçütlere göre değer
biçme işi.
EMLAK: Mülk ve maldan oluşan emlak kelimesi ev, arsa, bağ,
bahçe, tarla ve arazi gibi taşınmayan malların orta adına denir.
EMLAK BEYANI: Şahıs, kurum ve kuruşlarca sahibi olduklarını
ispatlayarak bulundukları bölgedeki bağlı oldukları belediyelere makbuz
karşılığı verilen belgeye denir.
EMSAL: Bir yapı veya konutun satış ya da kira bedelinin,
benzerleriyle karşılaştırılmasıdır.
FERAĞ: Sahiplik hakkını başkasına devredip ilişki kesme; bu
iş için tapuda yapılan resmi işlem.
FRANSIZ BALKONU: Döşemeye değin inen ve kapı gibi açılan, önü korkuluklu
pencere.
FERAGAT: Bir haktan bedelli veya bedelsiz vazgeçme.
GABARİ: Yapılacak bir binanın belediyece öngörülen azami
yüksekliği.
GAYRİMENKUL: Arazi, arsa, bağımsız bölüm gibi bir yerden bir
yere taşınamayan, yerinde sabit duran şeylerdir. Bu nedenle taşınmaz mal da
denmektedir.
GECEKONDU: Hazine arazileri üzerinde izinsiz ve yetkisizce
çok kısa sürede yapılan derme çatma kaçak yapılara denir.
GİYDİRME CEPHE: Çok katlı bir yapıda, döşemelerin önünden
geçerek devam eden, bunlara veya kolonlara asılan, taşıyıcı olamayan, çoğu camlı
dış duvar.
GÖTÜRÜ: Bir yapı işinin baştan kararlaştırılan sabit bir
tutar karşılığında bir yükleniciye yaptırılması ilkesine dayanan sözleşme türü.
HACİZ: İhtilaflı işlerden doğan pürüzün çözümü için konulan
şerhe denir.
HARİTA: Coğrafya olgularının dağılımını bir plan üzerinde
gösteren ölçekli çizimdir.
HACİZ: Bir alacağın ödenmesi için borçlunun parasına,
aylığına veya malına icra dairesi tarafından el konulması.
HİSSELİ TAPU: Birden fazla kişinin sahip olduğu belgeye
denir.
HİSSE: Bir taşınmaz malın tam mülkiyetinin bir kısmına
karşılık gelen paydır. Müşterek ve iştirak halinde mülkiyette maliklerden her
biri taşınmaz malın bir miktar hissesine sahiptir.
HİSSE TEVHİDİ: Bir taşınmaz malda hissesi olan bir kimsenin
aynı taşınmaz üzerinde yeni bir hisse iktisap etmesi halinde önceki hisseyle
sonra alınan hissenin birleştirilerek tapu kütüğüne tescil edilmesi demektir.
İFRAZ: Tapu kütüğünde kayıtlı bir taşınmazın birden fazla
parsel haline getirilmesidir.
İMAR AFFI: Kaçak yapıların ya da imar kurallarına uygun
yapılara kaçak eklenmiş bölümlerin aklanması.
İPOTEK: Alacaktan kalan kısmı için konan şerhe denir.
İRTİFAK HAKKI: İki emlaktan diğerine geçiş hakkı tesisine
denir.
İFRAZ: Tapu kütüğünde kayıtlı bir taşınmazın birden fazla
parsel haline getirilmesidir.
İNTİFA HAKKI: Emlakın iradından faydalanma hakkına denir.
İPOTEK: Temin edilen bir kredi veya doğması muhtemel bir
borca güvence olarak bir gayrimenkul gösterilmesi halinde borç miktarı kadar
alacağın, varsa faizi ile beraber taşınmazın tapu kütüğünün ilgili sütununa
tescili işlemidir.
İLAM: Mahkeme kararı demektir.
İŞTİRAKİN FESHİ: Miras veya diğer sebeplerle oluşan iştirak
halinde mülkiyetin sona erdirilerek, hissedarlık (müşterek mülkiyet) esasına
geçilmesi işlemidir.
KADASTRO: Her çeşit arazi ve mülklerin, alanını, sınırlarını
ve değerlerini belirtip plana bağlama işi.
KAT İRTİFAKI: Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu
olmak üzere yapılacak ve yapılmakta olan bir veya birden çok yapının bağımsız
bölümleri için, o arsanın maliki veya ortak malikleri tarafından, Kat, Mülkiyeti
Konunu' na göre kurulan irtifak hakkıdır.
KÂGİR: Betonarme, ahşap veya kerpiç olmayan demektir.
KAT KARŞILIĞI ANLAŞMASI: Taraflar arasında şekil, biçim adet
(yüzde ) karşılığı bedel ödemeksizin Tapu Sicil Müdürlüğü'nce senet altına
temlik şeklidir.
KOORDİNELİ ÇAP: Kadastro pafta üzerinde ilgili parselin
koordinatlarının bulunduğu vesikaya denir.
KAT MALİKİ: Kat mülkiyeti hakkına sahip özel ya da tüzel
kişi.
KAT MÜLKİYETİ: Bir ya da daha çok kişinin, bir yapının
belirli bir bölümüne sahip olabilmesi.
KÜTÜK: Arazi, bağımsız bölüm, müstakil ve daimi irtifaklar
ile bunların üzerinde kurulabilen hakların yazıldığı büyük boy defterlere kütük
denir.
KROKİ: Bir bölgenin veya parselin üzerindeki yapı ve
tesisleri de gösterecek şekilde bir altlığa yaklaşık biçimde çizimi.
LEBİDERYA: Kesintisiz deniz manzaralı daire.
LÜKS: Bir dairenin en temel öğeler dışında, konfora yönelik
daha fazla detaylarla donatılmış olması.
MAHZURLU: Herhangi bir işlem veya uygulamaya elverişli
olmayan.
MENKUL: Bir yerden başka bir yere taşınabilen, taşınır.
MERKEZİ ISITMA: Bir binanın çeşitli bölümlerinin, bir
merkezden borularla sevk edilen sıcak su veya buharla, ya da kanallarla sevk
edilen sıcak hava ile ısıtılma sistemi.
MERKEZİ YERDE: Bina ya da konutun, bulunduğu semt veya
kentin merkezi sayılan bölümüne; çarşı, pazar ve ulaşım araçlarına yakın olması.
MÖBLELİ: İçinde eşyası bulunan daire.
MUHDESAT: Bir arazi üzerinde arazi sahibinden bir başkasına
ait bulunan yapı veya ağaç demektir.
MÜSTAKİL TAPU: Tek konut için verilen tapu.
NAZIM PLANI: Bir kentin haritaları üzerine çizilen ve arazi
parçalarının kullanış biçimleri ile başlıca bölge tiplerini belirten, yani
kentin gelecekte alacağı biçimi gösteren plan.
NİZAM: Binaların yan yana sıralanış düzeni; ayrık nizamda
aralarında toprak parçası vardır; bitişik nizamda duvarları ortaktır.
NEV'İ: Türü, cinsi, vasfı. Tapu kütüklerinde bulunan nev’i
hanesine taşınmazın bir vakıfla ilişkisinin olup olmadığı yazılmaktadır.
ORMAN KADASTROSU: Devlet ormanlarının, kamu tüzel
kişiliklerine ait ormanların, özel ormanların ve bu ormanların içinde ve
bitişiğinde bulunan her çeşit taşınmaz malların ormanlarla müşterek sınırlarının
tayin ve tespit edilerek haritaya bağlanması işlemidir.
ORTAK YERLER: Kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmuş
binalarda bağımsız bölümler dışında kalıp, korunma ve ortaklaşa kullanma veya
faydalanmaya yarayan yerlere ortak yerler denir.
OTOMASYON: Tapu ve kadastro bilgilerinin bilgisayar ortamına
aktarılması suretiyle hizmetlerin tümünün bilgisayar yardımıyla vatandaşlara
sunulmasıdır.
ÖLÇEK: Bir harita veya çizimde görülen uzunluklarla bunların
imlediği gerçek uzunluklar arasındaki oran.
ÖN BAHÇE DERİNLİĞİ: Binanın ön yüzünden kendi parselinin ön
sınırına kadar olan en yakın dik uzaklık.
ÖN CEPHE: Yapının yola bakan yüzü.
PAFTA: 1. Üzerine proje çizilen levha. 2. Büyük haritaları
meydana getiren ayrı parçalardan her biri.
PARSEL: Belli bir amaç için ayrılıp sınırlanmış arazi
parçası, bir adanın parçalarından her biri.
PLAN: Belli bir yerin bir ölçekte kuşbakışı çizimidir.
RESTORASYON: Aslını bozmadan onarma.
RAKABE: Kuru mülkiyet, çıplak mülkiyet.
RESMİ SENET: Taşınmaz mülkiyetinin veya mülkiyetten başka
ayni hakların kurulması ve devri için tapu sicil müdürlüğünde görevli bir memur
tarafından düzenlenip, taraflar ve gerekiyorsa tanıklar tarafından imzalanan,
müdürce imza ve mühür ile tasdik edilen resmi bir sözleşmedir.
SAHİBİNDEN: Bir mülkün, arada herhangi bir aracı olmadan,
doğrudan doğruya sahibi tarafından satışa veya kiraya sunulması.
SANDIK ODASI: Genellikle penceresi olmayan, evdeki fazla
eşyaların konulabileceği küçük oda.
SELAMLIK: Eskiden büyük konaklarda erkeklerin bulunduğu ve
erkek konukların alındığı bölüm.
SERVİS GİRİŞİ: Büyük binalarda yan hizmetler için kullanılan
ikinci derecedeki giriş.
SIFIRDA: Yeni bitmiş ev, daire; hiç kimse tarafından
kullanılmamış.
SOSYAL ALTYAPI: Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacıyla
yapılması gereken eğitim, sağlık, kültürel ve yönetsel yapılar ile park, çocuk
bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel ad.
STÜDYO: Aynı zamanda oturma, yatma ve yemek için kullanılan
oda.
ŞALE: İsviçre çobanlarının kulübelerine ya da dağ evlerine
verilen ad.
ŞİRVAN: Çatı arasında bulunan basık oda.
ŞAHSİ HAKLAR: Kişilere eşya üzerinde bir başkasının ayni
hakkına dayanarak, hâkimiyet imkânı sağlayan bu nedenle sadece hukuki ilişkinin
muhatabına karşı ileri sürülebilen haklardır.
ŞERH: Gayrimenkul malikinin temlik hakkının yasaklanması,
kısıtlanması veya kişisel hakların kuvvetlendirilmesi amacıyla üçüncü kişileri
uyarıcı mahiyette tapu kütüğünün şerhler sütununa yazılan hususlardır.
TAVANARASI: Çatı ile son kat döşemesi arasında kalan boşluk.
TEKNİK ALTYAPI: Elektrik, gaz, içme ve kullanma suyu,
kanalizasyon, her tür ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi hizmetlerin
sağlanması için yapılan tesisler ile açık ve kapalı otopark kullanışlarına
verilen ad.
TERAS: 1. Oturup hava almaya yarayan, düz ve çevresi açık
yüksekçe yer, taraça. 2. Üstü gezinmeye elverişli düz dam.
TOPLU KONUT: Sosyal ve fiziksel altyapısıyla birlikte
gerçekleştirilen çok sayıda konut birimini anlatmakta kullanılan terim.
TAPU: Arazinin belirli bir parçasının veya üzerine inşa
edilmiş bağımsız bölümün malikini gösteren, tapu sicil müdürlüğünce verilmiş,
aksi kanıtlanıncaya kadar geçerli resmi bir belgedir
TEMELLÜK: Mülk edinme, mülk alma.
TEMLİK: Mülk olarak vermek, mülkiyeti bir bedel karşılığında
başka birine nakletmek.
TRAMPA: Bir malın başka bir malla değiştirilmesidir.
Değiştirilecek mallar taşınır veya taşınmaz mal olabilir.
UYGULAMA İMAR PLANI: Tasdikli hali hazır haritalar üzerine
varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen
ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve
uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama
etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.
UYRUK: Tabiiyet, bir ülkenin vatandaşı olmak.
VAKIF: Gerçek veya tüzel kişiler tarafından yeterli mal veya
hakları belirli ve sürekli bir amaca tahsis edilerek, mahkeme kararıyla kurulan
tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarına vakıf adı verilir.
VAKIF TAVİZ BEDELİ: Vakıf malların mülke dönüşümü tasarruf
edene intikali için bir bedel öngörülmüş olup, bu bedele taviz bedeli
denilmektedir.
VEFA HAKKI: Satanın, sattığı taşınmaz malı müşteriden geri
satın alma hakkını saklı tutmasıdır. Vefa hakkı tapu kütüğüne şerh edilir.
VERASET BELGESİ: Mirasın, mirasçılara intikali için tapu sicil
müdürlüğünce aranan, sulh hukuk mahkemesinden alınmış, vefat eden malikin
mirasçılarının kimler olduğunu gösteren, hasımsız, aksi sabit oluncaya kadar
geçerli bir belgedir.
YALI: Düzlük ve açıklık su kıyısına yapılmış köşk.
YASAL MAL REJİMİ: Edinilmiş mallara katılma rejimidir.
YENİ ARAZİ OLUŞUMU: Birikme, dolma, toprak kayması veya
kamuya ait suların yatağında ya da seviyesinde değişme gibi sebeplerle sahipsiz
yerlerde yeniden oluşan yararlanmaya elverişli arazidir.
YENİLEME: Teknik sebeplerle yetersiz kalan, uygulama
niteliğini kaybeden veya eksikliği görülen tapulama veya kadastro paftalarının
yenilenmesi ile buna uygun olarak tapu sicilinde düzeltmeler yapılması
işlemidir.
YERLEŞİM YERİ: Bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu
yerdir. İkametgah.
YETKİ BELGESİ: Tapu Kanununun 2. maddesi uyarınca tapu
işlemleri sırasında tüzel kişilerden istenen ve tüzel kişinin gayrimenkul
tasarruflarına izinli olduğunu ve temsilcisinin kimler olduğunu belirtir
belgedir.
YEVMİYE: Tapu siciliyle ilgili olarak tapu sicil
müdürlüğünde yapılan her işlem ile red edilen istemlerin tarih ve sıra
numarasına göre kaydedildiği deftere yevmiye defteri; bu defterden alınarak tapu
kütüğünde yapılan tescil veya terkinin yanında belirtilen tarih ve numaraya da,
yevmiye tarihi ve numarası denir.
YIKMA RUHSATI: Bir yapıyı yıkmak için ilgili belediyeden
alınan izin; yıkma izni.
YOLA TERK: İmar planlarının uygulanışı sırasında taşınmaz
mal maliklerince bedelli veya bedelsiz olarak imar planına uygun biçimde
taşınmazın tamamının veya bir kısmının kamu yararına (yola, yeşil alana, parka)
terk edilmesi işlemidir.
YÖNETİM PLANI: Kat mülkiyeti kurulmuş apartman ve sitelerde
bina veya sitenin nasıl yönetileceğini, kat maliklerinin hak, borç ve
sorumluluklarını düzenleyen ve tüm kat maliklerince imzalı olan bir belgedir.
ZABIT DEFTERİ: Kadastrosu yapılmamış taşınmaz malların
kaydedildiği ve üzerinde kurulacak hakların takip edildiği defterdir.
ZAMANAŞIMI: Bir hakkın kazanılması veya kaybedilmesi için
geçmesi gereken hukukça öngörülmüş süre anlamına gelir.
ZAYÎ: Bir belgenin kaybolması veya yok olmasıdır. Tapu
senedi veya ipotek belgesinin kayıp edilmesi halinde, zayiinden yenisi
çıkartılabilir.
ZİLYETLİK: Bir eşya (mal) üzerinde zilyetlik iradesine
dayanarak fiili hakimiyet kurma eylemine zilyetlik denir.
ZİRAİ İPOTEK: Tarım kredi kooperatifleri ile T.C. Ziraat
Bankasından çiftçilerin talep ettiği kredilere karşılık teminat olarak taşınmaz
malın gösterilmesi halinde tesis edilen ipotek işlemidir.
ZORUNLU DEPREM SİGORTASI: Mesken, ev, bağımsız bölüm
nitelikli yerlerin, depreme karşı, yetkili sigorta şirketleri tarafından
sigortalanmasıdır.